7 tips voor effectief klassenmanagement

Het creëren van zo’n omgeving vereist gestructureerde orde, zowel op schoolbreed niveau als binnen de individuele klaslokalen. Hoe zorg je er als leraar voor dat je klas aandachtig luistert? Hoe zorg je voor een optimaal pedagogisch klimaat? Hoe ontwikkel je effectief klassenmanagement? De antwoorden op deze vragen zijn complex en hangen af van een breed scala aan factoren. In veel gevallen zijn we ons bewust van de onderliggende problemen, maar soms bevinden de echte uitdagingen zich in onze blinde vlekken. Interessant genoeg liggen deze blinde vlekken vaak verborgen tussen twee ogenschijnlijke tegenstrijdigheden. Het navigeren en balanceren tussen deze tegenstrijdigheden is cruciaal voor het verbeteren van ons klassenmanagement en het creëren van een omgeving waarin elke leerling kan gedijen.

Wij hebben voor jou de 7 belangrijkste tips voor klassenmanagement op een rij gezet:

 7 Klassenmanagement tips:

Tip 1: te lief of te streng bij klassenmanagement?

Wat vaak terugziet bij leraren die moeite hebben met klassenmanagement , is dat ze of te lief of te streng zijn. Zij willen ofwel teveel controle houden, ofwel te graag aardig gevonden worden. De lieve docent laat de klas te veel gaan waardoor ze uiteindelijk stuurloos wordt. De strenge docent houdt de klas te strak waardoor het kan gaan botsen. Het is belangrijk persoonlijke eigenschappen een beetje los te laten en vooral te handelen vanuit professioneel perspectief.

Tip 2: contact/ geen contact?

Maak je echt contact met leerlingen of gooi je alleen een emmer met informatie over ze heen? Erkenning is 1 van de voorwaarden om een leerling leerbaar te maken. Daarbij kun je de band door goed contact heel goed gebruiken om bij storend gedrag een leerling of klas weer op de rit te krijgen.

Dit geldt ook voor de instructie. Sommige docenten praten richting de klas, waarbij ze over de leerlingen heen kijken. Hierdoor is er niet echt contact en voelen leerlingen zich minder betrokken. Zo ontstaat er contactverlies. Kijk leerlingen tijdens de instructie om de beurt aan.

Tip 3: volgen of niet volgen?

Een cruciaal aspect van klassenmanagement is het opmerken van dit contactverlies tussen docent en leerlingen. Indien onopgemerkt, kunnen leerlingen het gevoel krijgen dat er iet op ze wordt gelet en dat wat ze doen geen consequenties heeft. Dit kan ze ertoe aanzetten hun eigen regels en normen te gaan hanteren. Het is essentieel dat een leraar actief betrokken blijft en signalen van desinteresse of afleiding snel herkent. Door het gedrag van de leerlingen nauwlettend te volgen en hierop te reageren, laat je als docent zien dat je betrokken bent en waarde hecht aan hun aanwezigheid en inbreng. Dit helpt om een positieve en respectvolle leeromgeving te handhaven, waarin leerlingen zich gezien en gewaardeerd voelen.

Tip 4: te snel of te traag?

Een te trage, onsamenhangende of langdradige uitleg kan leiden tot desinteresse, terwijl een te snelle uitleg het risico loopt dat leerlingen de informatie niet bijhouden en afhaken. Beide scenario’s kunnen de deur openzetten voor storend gedrag, aangezien leerlingen zich niet langer betrokken voelen bij de les. Het is daarom cruciaal om je presentatiesnelheid af te stemmen op het begripsniveau van je leerlingen, waarbij je alert blijft op hun reacties en begrip. Door de juiste balans te vinden, zorg je ervoor dat alle leerlingen de stof kunnen volgen, wat een positieve en productieve leeromgeving bevordert.

Tip 5: Goed voorbereid op klassenmanagement, of toch niet?

Zorg dat je goed voorbereid bent! Een grondige voorbereiding is de sleutel tot succesvol klassenmanagement. Dit betekent niet alleen een diepgaande kennis van de lesstof, maar ook een duidelijk plan voor hoe te reageren wanneer een leerling de grenzen overschrijdt. Zonder een vooraf bedacht actieplan loop je het risico geconfronteerd te worden met situaties die gevoelens van onmacht of frustratie kunnen oproepen. Door vooraf scenario’s door te nemen en te beslissen hoe je op verschillende vormen van storend gedrag zult reageren, kun je kalm en effectief blijven in het moment zelf. Dit zorgt niet alleen voor een veiliger en respectvoller leeromgeving, maar versterkt ook je gezag en zelfvertrouwen als docent.

Tip 6: consequent of niet consequent met klassenmanagement?

“consequenter zijn” is het favoriete containerbegrip van docenten als oplossing voor hun klassenmanagementproblematiek. Consequent leerlingen door de klas laten schreeuwen is ook consequent. Is het een oplossing? Nee! Is het een vereiste om consequent te zijn? Ja! Maar dan vooral met het handhaven van effectieve vaste patronen. Aan de start van de les, bij ordeverstoringen, bij het afsluiten van een les. Etc. Leerlingen weten wat ze kunnen verwachten en wat er verwacht wordt.

Dit geeft namelijk handvatten, duidelijkheid en regelmaat, wat weer veiligheid en rust brengt voor leerlingen en leraar. Deze patronen zorgen dat je niet handelingsverlegen raakt en dat je je hersenen kunt gebruiken om overzicht te houden en te kunnen spelen met situaties.

Tip 7: internaliseren of externaliseren?

“Consequenter zijn” mag dan de favoriete oplossing zijn van de docent. “Het is gewoon een lastige klas of veel docenten hebben moeite met die klas”, is met stip de favoriete oorzaak van docenten. Deze reactie zorgt er natuurlijk voor dat je als docent de situatie niet teveel op jezelf betrekt, maar kan een de blinde vlek geven dat je niet meer inziet dat jouw gedrag wel degelijk een grote invloed heeft op of iets wel of niet een lastige klas is. Zou systematisch aanpassen naar nog professioneler leraar-gedrag kunnen leiden tot de situatie, dat jij heel goed kunt lesgeven aan klassen die door anderen als lastig bestempeld worden?

Analyse tips klassenmanagement:

Bovenstaande analyse en tips kunnen je helpen bij mogelijke knelpunten.  Als je een aantal knelpunten herkent en graag vaardig wilt worden in hoe je deze knelpunten op professionele wijze kunt aanpakken, dan kan de training klassenmanagement van LOC je verder helpen. Deze training gaat dieper in op theorieën, de patronen, tools en vaardigheden voor het effectief aanpakken van klassenmanagement en storend gedrag. Mocht je echter merken dat de onderliggende redenen voor jouw klassenmanagement-uitdagingen dieper liggen, dan kan het raadzaam zijn om een coach in te schakelen. Coaches kunnen je ondersteunen met persoonlijke begeleiding en inzicht geven in complexere situaties. Maar let wel, het is cruciaal om te kiezen voor een coach die een gedegen opleiding ‘Coach in het onderwijs’ heeft gevolgd. Hiermee verzeker je jezelf van professionele en relevante begeleiding, afgestemd op de specifieke uitdagingen van het onderwijsveld.

Heb je een vraag over hoe je iets aan kunt pakken? Of heb je zelf juiste een goede tip? Stel je vraag of geef je tip hieronder, zo helpen we elkaar!