Roos van Leary

Gedrag lokt gedrag uit.

Met de Roos van Leary kun je als docent inzicht krijgen in hoe je gewenst gedrag kunt uitlokken bij leerlingen zodat je hun gedrag ten positieve kunt beïnvloeden.
Hiermee wordt jouw gedrag als leraar dus effectiever.

In de roos van Leary is dit teruggebracht tot 2 eenvoudige principes:

1 Samen en tegen gedrag lokken hetzelfde uit bij de ander. (mate van dominant gedrag)

2 Boven en onder gedrag lokken tegenovergestelde gedrag uit. (genoemd boven en onder gedrag)

Als je dit wegzet in 2 assen krijg je 4 vlakken:

Boven → leidingnemend en aanvallend.
Onder → volgend en verdedigend.
Roos van Leary

Wanneer gedrag in het vak rechtsboven meer naar samen verschuift dan is het meer naar helpend.
Wanneer gedrag in het vak rechtsboven meer naar boven verschuift dan neigt het meer naar leidingnemend. Als je op deze wijze elk vak weer opsplitst kun je gedrag indelen in acht vlakken:

Roos van Leary in het onderwijs

voorbeelden

Roos van Leary in het onderwijsWanneer je als leraar leidend handelt. bijv: ok we gaan starten, leg je tas op de grond en open je boek op blz 23. Dan is de kans groot dat leerlingen dit uitvoeren en dus volgend reageren. Want leidend gedrag zit in boven samen. Boven lokt ondergedrag uit en samen lokt samen gedrag uit.
Het resultaat is dus onder samen.

Als je zegt: Jullie leggen nu je boek op tafel, waarom? Omdat ik het zeg! Dan is de kans groot dat leerlingen opstandig of teruggetrokken zullen reageren. Dit gedrag zit in het vak concurrerend en een beetje agressief. Het zit dus in het tegen vlak, wat tegen-gedrag uitlokt. En het zit in boven, wat onder gedrag uitlokt. Onder-tegen is dus het gevolg.

Inzicht

Nu we weten hoe de Roos van Leary werkt, moeten we beseffen dat niet alleen leerlingen zich laten beïnvloeden. Dat gebeurt bij ons als leraar namelijk ook.

Wanneer een leerling zijn mobiel moet opruimen en  opstandig reageert, dan is de kans groot, dat je je uit emotie even laat gelden. Je zult niet de eerste leraar zijnd die zegt: “Je doet nu die mobiel weg en anders kom je maar een les terug!”  Op zich is dit een heel logische reactie. Volgens de Roos van Leary lokt onder-tegen gedrag immers boven-tegen gedrag op. Wanneer je dit patroon niet inziet en dan is de kans groot dat deze interactiepatroon gehandhaafd blijft tot het escaleert.

Als je de Roos van Leary goed wilt toepassen, moet je dus op 2 zaken letten:

1 Je moet in de gaten houden hoe gedrag van de leerling jou uitlokt tot gedrag uit een bepaald vlak.
2 Je moet vervolgens bedenken welke reactie te geven, waarbij je de klas of leerling uitlokt, (lees uitnodigt) om te reageren vanuit het gewenste vlak.

Zoals in het voorbeeld hierboven kan dit soms lastig zijn. Maar inzicht in de situatie kan zorgen dat er minder emotie ontstaat, omdat je weet dat je er grip op hebt, waardoor je weer bewuster kunt handelen.

De roos van Leary is zeer goed toe te passen op schoolse situaties en komt ook in een aantal van onze opleidingen en trainingen terug, zoals in de opleiding Coach in het onderwijs. Aan de hand van deze roos kun je immers enkele communicatiepatronen aan het licht brengen wat de leraar handvatten geeft om te zoeken naar mogelijkheden voor effectievere communicatie.

Toepassing