Oplossingsgerichte coaching is een benadering binnen coaching die zich richt op het identificeren van gewenste toekomstige resultaten en het vinden van praktische oplossingen om die doelen te bereiken. Het legt de nadruk op het verkennen van wat er al goed gaat in het leven van de cliënt en hoe deze successen kunnen worden uitgebreid en toegepast op andere gebieden.
De visie van oplossingsgericht coachen
Oplossingsgerichte coaching werkt vanuit een positieve en constructieve visie op de mens en zijn vermogen tot verandering en groei. Het is gebaseerd op het geloof dat individuen al over de nodige hulpbronnen en capaciteiten beschikken om oplossingen voor hun problemen te vinden. De focus ligt op het identificeren en versterken van wat al goed werkt in het leven van de cliënt en het benutten van deze succesvolle elementen om gewenste veranderingen te bewerkstelligen.
De visie achter oplossingsgerichte coaching omvat de volgende principes:
Constructivisme: Oplossingsgerichte coaching sluit aan bij het constructivistische perspectief dat individuen actief betekenis geven aan hun ervaringen en dat ze hun eigen realiteit construeren. De coach ondersteunt de cliënt bij het verkennen van betekenisvolle constructies en perspectieven die hen kunnen helpen bij het creëren van gewenste resultaten.
Positieve psychologie: De benadering van oplossingsgerichte coaching is geïnspireerd door de positieve psychologie, die zich richt op het bevorderen van welzijn, het versterken van positieve eigenschappen en het cultiveren van persoonlijke groei. Het accent ligt op het benadrukken van de sterke punten, hulpbronnen en successen van de cliënt.
Toekomstgerichtheid: Oplossingsgerichte coaching richt zich op de gewenste toekomst van de cliënt, waarbij de nadruk ligt op het visualiseren en nastreven van de gewenste veranderingen. Het helpt de cliënt bij het definiëren van doelen en het identificeren van stappen die genomen kunnen worden om die doelen te bereiken.
Samenwerking en empowerment: Oplossingsgerichte coaching bevordert een samenwerkende en gelijkwaardige relatie tussen de coach en de cliënt. De coach fungeert als een facilitator en ondersteuner, waarbij de cliënt wordt aangemoedigd om zelfstandig beslissingen te nemen en verantwoordelijkheid te nemen voor het proces van verandering.
In het kort werkt oplossingsgerichte coaching vanuit een visie waarin individuen worden gezien als experts van hun eigen leven, met interne hulpbronnen en capaciteiten om gewenste veranderingen te realiseren. Het creëren van een positieve en samenwerkende omgeving stelt de cliënt in staat om te verkennen, te experimenteren en te groeien naar de gewenste resultaten.
Hoe werkt oplossingsgericht coachen
Oplossingsgerichte coaching is gebaseerd op een specifieke aanpak en set van technieken die gericht zijn op het creëren van positieve veranderingen en het bereiken van gewenste resultaten. Hier zijn enkele manieren waarop oplossingsgerichte coaching kan werken:
Het stellen van doelen: De coach helpt de cliënt bij het identificeren en formuleren van specifieke, haalbare doelen. Deze doelen zijn gericht op het gewenste resultaat dat de cliënt wil bereiken.
Focus op sterke punten en hulpbronnen: Oplossingsgerichte coaching richt zich op het identificeren en versterken van de sterke punten, hulpbronnen en successen van de cliënt. Dit helpt de cliënt om zijn eigen capaciteiten en mogelijkheden te erkennen en te benutten.
Positieve heroriëntatie: De nadruk ligt op het verschuiven van de focus van het probleem naar de gewenste toekomst. De coach helpt de cliënt bij het visualiseren van hoe het leven eruit zou zien als het probleem was opgelost en ondersteunt de cliënt bij het ontwikkelen van een positieve en hoopvolle mindset.
Schaalvragen: De coach kan schaalvragen gebruiken om de voortgang van de cliënt te meten en te verkennen. Bijvoorbeeld door te vragen: “Op een schaal van 1 tot 10, hoe tevreden ben je momenteel met de situatie?” Dit helpt de cliënt om bewust te worden van zijn huidige positie en te identificeren wat er nodig is om een stap verder te gaan.
Uitzonderingen en eerdere successen: De coach moedigt de cliënt aan om momenten te identificeren waarop het probleem zich minder of niet voordeed en om te onderzoeken wat er anders was tijdens die momenten. Dit helpt bij het ontdekken van eerdere succesvolle strategieën en het toepassen ervan op de huidige situatie.
Doelgerichte actieplannen: De cliënt en de coach werken samen aan het ontwikkelen van specifieke actieplannen en het identificeren van concrete stappen die kunnen worden genomen om de gewenste doelen te bereiken. Deze stappen worden haalbaar en meetbaar gemaakt, zodat de cliënt gemotiveerd is en verantwoordelijkheid kan nemen voor zijn eigen vooruitgang.
Oplossingsgerichte coaching benadrukt een samenwerkende en gelijkwaardige relatie tussen de coach en de cliënt. De coach fungeert als een facilitator en gids, waarbij de cliënt de regie heeft over zijn eigen groeiproces. Door middel van gerichte vragen, technieken en strategieën wordt de cliënt ondersteund om zijn eigen oplossingen te ontdekken en stappen te zetten naar de gewenste veranderingen.
Vanuit welke stroming is oplossingsgericht coachen ontstaan?
Oplossingsgerichte coaching is ontstaan vanuit de stroming van de oplossingsgerichte therapie, die is ontwikkeld door Steve de Shazer, Insoo Kim Berg en hun collega’s aan het Brief Family Therapy Center in Milwaukee, Verenigde Staten, in de jaren 80.
Oplossingsgerichte therapie en coaching zijn sterk beïnvloed door constructivistische en systemische benaderingen in de psychologie. De grondleggers van de oplossingsgerichte benadering geloofden in het idee dat mensen zelf in staat zijn om oplossingen te vinden voor hun problemen en dat de focus moet liggen op het identificeren en benutten van sterke punten, hulpbronnen en successen.
Deze benadering is geïnspireerd door de ideeën van de Amerikaanse psycholoog Milton Erickson en de antropoloog Gregory Bateson, evenals door de systeemtheorie en de cybernetica. De nadruk ligt op het verkennen van wat werkt en het versterken van positieve veranderingen, in plaats van te graven in de oorzaken van problemen.
Hoewel oplossingsgerichte therapie primair gericht is op de therapeutische setting, heeft de benadering zich ook ontwikkeld en verspreid naar andere gebieden, zoals coaching. Oplossingsgerichte coaching bouwt voort op dezelfde principes en technieken als de therapeutische variant, maar met de focus op het ondersteunen van individuen bij het bereiken van hun doelen en het bevorderen van persoonlijke groei. Kortom, oplossingsgerichte coaching is ontstaan vanuit de stroming van oplossingsgerichte therapie, waarbij de focus ligt op het identificeren en benutten van sterke punten, hulpbronnen en successen om gewenste veranderingen te bewerkstelligen.
Tools voor oplossingsgericht coachen
Als oplossingsgerichte coach kun je gebruik maken van verschillende tools en technieken om de cliënt te ondersteunen bij het identificeren en bereiken van hun doelen. Enkele veelgebruikte tools in oplossingsgerichte coaching zijn:
Schaalvragen: Deze tool maakt gebruik van een schaal van 1 tot 10 om de huidige situatie van de cliënt te meten. De coach vraagt de cliënt om te beoordelen waar ze zich momenteel bevinden op de schaal en stelt vervolgens vragen om te verkennen wat er nodig is om een stap verder te gaan.
Uitzonderingsvragen: Hierbij wordt de aandacht gericht op momenten waarop het probleem zich minder of niet voordoet. De coach vraagt de cliënt om deze uitzonderlijke momenten te beschrijven en onderzoekt wat er anders was tijdens die momenten.
Wondervraag: De coach stelt de cliënt voor om zich voor te stellen hoe het leven eruit zou zien als het probleem plotseling zou verdwijnen. Hierbij wordt gefocust op het visualiseren van de gewenste toekomst en het identificeren van concrete stappen om daar te komen.
Scaling questions: Deze vragen helpen de cliënt om specifieke aspecten van hun situatie te verkennen en te verbeteren. De coach kan vragen stellen zoals: “Op een schaal van 1 tot 10, hoe tevreden ben je met je zelfvertrouwen?” en vervolgens vragen wat er nodig is om een punt hoger te komen.
Reflectieve luistervaardigheden: Een oplossingsgerichte coach maakt gebruik van actief luisteren en reflecteren om de cliënt te helpen hun gedachten en gevoelens te verkennen. Dit omvat het herhalen van belangrijke punten, samenvatten van wat de cliënt zegt en het stellen van verduidelijkende vragen.
Doelgerichte actieplannen: Samen met de cliënt ontwikkelt de coach specifieke actieplannen en identificeert concrete stappen die kunnen worden genomen om de gewenste doelen te bereiken. Deze actieplannen worden haalbaar en meetbaar gemaakt, zodat de cliënt gemotiveerd is en verantwoordelijkheid kan nemen voor de uitvoering ervan.
Deze tools en technieken helpen de oplossingsgerichte coach om de cliënt te begeleiden bij het verkennen van hun situatie, het ontdekken van sterke punten en hulpbronnen, en het ontwikkelen van concrete acties om positieve veranderingen te bewerkstelligen. Het doel is om de cliënt in staat te stellen hun eigen oplossingen te vinden en hun gewenste doelen te bereiken.
Welke oefeningen worden gebruikt bij oplossingsgerichte coaching
Termen die een rol spelen bij oplossingsgericht coachen
Hier zijn dezelfde 20 belangrijke termen bij oplossingsgericht coachen, nu gerangschikt op volgorde van het alfabet, met de bijbehorende korte omschrijvingen erachter:
Actieplannen: Concrete stappen en strategieën die de cliënt kan nemen om hun doelen te bereiken.
Autonomie: Het stimuleren van de cliënt om zelfstandig beslissingen te nemen en verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen groei.
Constructief denken: Het bevorderen van positieve en oplossingsgerichte denkpatronen bij de cliënt.
Copingvaardigheden: Het ontwikkelen van strategieën om effectief om te gaan met uitdagingen en stressvolle situaties.
Doelen: Specifieke en haalbare resultaten die de cliënt wil bereiken.
Feedback: Constructieve input en suggesties om de groei en ontwikkeling van de cliënt te bevorderen.
Hulpbronnen: Externe factoren en interne capaciteiten die de cliënt kunnen ondersteunen bij het bereiken van hun doelen.
Motivatie: Het vergroten van de innerlijke drive en inspiratie van de cliënt om verandering te bewerkstelligen.
Positieve affirmaties: Het versterken van positieve gedachten en zelfbevestiging om het zelfvertrouwen en de motivatie van de cliënt te vergroten.
Positieve verandering: Het streven naar gewenste en constructieve veranderingen in het leven van de cliënt.
Reflectieve luistervaardigheden: Actief luisteren en reflecteren om de cliënt beter te begrijpen en te ondersteunen.
Samenwerking: Het creëren van een gelijkwaardige en ondersteunende werkrelatie tussen de coach en de cliënt om positieve veranderingen te bevorderen.
Schaalvragen: Vragen die de cliënt vragen om hun tevredenheid of voortgang op een schaal van 1 tot 10 te beoordelen.
Sterke punten: Positieve eigenschappen, hulpbronnen en vaardigheden van de cliënt die kunnen worden benut.
Succesvolle strategieën: Bewezen en effectieve methoden die de cliënt kan toepassen om gewenste resultaten te behalen.
Toekomstgerichtheid: Het richten van de aandacht op de gewenste toekomstige situatie en doelen.
Uitzonderingen: Momenten waarop het probleem zich minder of niet voordoet, waardoor inzichten voor oplossingen worden verkregen.
Verankering van successen: Het consolideren en versterken van behaalde successen en vooruitgang.
Wondervraag: Een vraag die de cliënt uitnodigt om zich voor te stellen hoe het leven eruit zou zien als het probleem plotseling zou zijn opgelost. Zelfreflectie: Het proces van bewustwording en introspectie om inzicht te krijgen in persoonlijke gedachten, gevoelens en gedragingen.
In welke situaties kan oplossingsgericht coachen worden ingezet?
Oplossingsgerichte coaching kan in verschillende situaties worden ingezet, afhankelijk van de behoeften en doelen van de cliënt. Hier zijn enkele voorbeelden van wanneer oplossingsgerichte coaching effectief kan zijn:
Persoonlijke ontwikkeling: Oplossingsgerichte coaching kan worden gebruikt om individuen te ondersteunen bij het identificeren en bereiken van persoonlijke doelen. Dit kan variëren van het verbeteren van zelfvertrouwen en assertiviteit tot het ontwikkelen van een gezonde levensstijl of het bevorderen van emotioneel welzijn.
Loopbaanontwikkeling: Oplossingsgerichte coaching kan worden toegepast om individuen te begeleiden bij loopbaantransities, het vinden van vervulling in hun werk, het ontdekken van hun passies en het ontwikkelen van strategieën om carrièredoelen te bereiken.
Teamontwikkeling: Oplossingsgerichte coaching kan effectief zijn bij het ondersteunen van teams om hun prestaties te verbeteren, conflicten op te lossen en constructieve communicatie te bevorderen. Het kan helpen bij het identificeren van collectieve doelen en het ontwikkelen van gezamenlijke actieplannen.
Leiderschapsontwikkeling: Oplossingsgerichte coaching kan worden ingezet om leiders te ondersteunen bij het versterken van hun leiderschapsvaardigheden, het bevorderen van effectieve communicatie en het inspireren van hun team. Het kan helpen bij het identificeren van leiderschapsdoelen en het ontwikkelen van strategieën om deze te bereiken.
Verandering en transitie: Oplossingsgerichte coaching kan nuttig zijn tijdens periodes van verandering en transitie, zowel op persoonlijk als professioneel vlak. Het kan individuen helpen om zich aan te passen aan nieuwe omstandigheden, om te gaan met weerstand en om positieve veranderingen te bewerkstelligen. Kortom, oplossingsgerichte coaching kan worden ingezet in een breed scala aan situaties waarin individuen, teams of leiders ondersteuning nodig hebben bij het identificeren van doelen, het vinden van oplossingen en het bevorderen van positieve veranderingen. Het is een flexibele benadering die kan worden aangepast aan verschillende contexten en behoeften.
soort vragen bij oplossingsgerichte coaching
Voorbeeldgesprek van oplossingsgericht coachen
Coach: Goedemiddag! Ik ben blij je hier te zien. Laten we aan de slag gaan. Wat zou je willen bereiken tijdens dit coachgesprek?
Cliënt: Hallo! Ik wil graag beter omgaan met stress op mijn werk. Het lijkt alsof ik constant overweldigd ben en ik wil graag meer balans en rust vinden.
Coach: Dat is een belangrijk doel. Laten we eens kijken naar momenten waarop je je minder gestrest voelde. Kun je een recente uitzondering noemen waarop je je wel in balans en rustig voelde?
Cliënt: Nou, afgelopen weekend ben ik met mijn familie een dagje naar het strand geweest. Daar voelde ik me echt ontspannen en vrij van werkgerelateerde zorgen.
Coach: Dat klinkt als een waardevol moment. Wat was er anders tijdens dat stranduitje wat ervoor zorgde dat je je ontspannen voelde?
Cliënt: Ik denk dat het hielp dat ik even weg was van mijn werk en de dagelijkse drukte. Ik kon mijn gedachten loslaten en genieten van het moment met mijn familie.
Coach: Dat is interessant. Laten we dat als uitgangspunt nemen. Wat zou een kleine stap kunnen zijn die je zou kunnen nemen om een vergelijkbaar gevoel van ontspanning en rust in je dagelijkse leven te ervaren?
Cliënt: Misschien kan ik proberen om tijdens mijn lunchpauze een korte wandeling te maken in het park dichtbij mijn werk. Dat zou me even kunnen helpen om afstand te nemen van de werkomgeving en te ontspannen.
Coach: Dat klinkt als een haalbaar plan. Hoe waarschijnlijk is het dat je dit kunt realiseren op een schaal van 1 tot 10, waarbij 1 zeer onwaarschijnlijk is en 10 zeer waarschijnlijk?
Cliënt: Ik denk dat ik het wel een 8 zou geven. Het park is niet ver weg en ik kan waarschijnlijk wel 20 minuten vrijmaken tijdens mijn lunchpauze.
Coach: Geweldig! Een 8 is al behoorlijk hoog. Wat zou je kunnen doen om het een 9 of zelfs een 10 te maken?
Cliënt: Misschien kan ik een collega vragen om mee te gaan. Samen wandelen en praten zou extra leuk zijn.
Coach: Dat klinkt als een mooie aanvulling. Door samen te wandelen, kun je niet alleen ontspannen, maar ook sociale verbindingen versterken. Hoe voelt dat voor jou?
Cliënt: Ja, dat voelt goed. Ik denk dat ik me meer gemotiveerd en gesteund zal voelen als ik dit samen met iemand kan doen.
Coach: Geweldig! Je hebt al een concrete stap en een idee om het nog effectiever te maken. Gaat het goed als we dit als een actiepunt voor je volgende week afspreken?
Cliënt: Ja, dat lijkt me prima. Ik ben enthousiast om ermee aan de slag te gaan.
Coach: Fantastisch! Laten we dit noteren als je actiepunt en zorg ervoor dat je me volgende week laat weten hoe het is gegaan. Ik geloof dat je op weg bent naar meer balans en rust. Je doet het goed! Dit is slechts een voorbeeld van een oplossingsgericht coachgesprek. De exacte dialoog en stappen kunnen variëren, afhankelijk van de behoeften en doelen van de cliënt. Het belangrijkste is dat de coach de cliënt begeleidt bij het verkennen van positieve uitzonderingen, het stellen van haalbare doelen en het ontwikkelen van concrete actieplannen om positieve veranderingen te bewerkstelligen.